| Het Mozart effect: de hype voorbij!? Muzikaliseer je les #2 - donderdag 25 april 2019 |
Dit Mozart effect werd een enorme hype, waarbij geclaimd werd dat het luisteren naar Mozart mensen slimmer maakte. Later werd duidelijk dat er geen bewijs gevonden kon worden voor de claim van Rauscher en collega’s3.
Smaken verschillen!
Eén van de verklaringen is: smaken verschillen! Het onderzoek is gedaan bij 36 studenten psychologie. Een relatief grote kans natuurlijk, dat Mozart bij hén in de smaak viel en dat het hun stemming verbeterde. Want dát is de kern. We weten namelijk, dat "….bepaalde muziek, waaronder Mozart, maar welke muziek wisselt per persoon, onze stemming positief beïnvloedt en dat we, wanneer we die muziek op hebben staan terwijl we een taak uitvoeren, dat in bepaalde gevallen beter doen”4. Kortom, muziek kan je stemming beïnvloeden waardoor je tijdelijk even wat slimmer wordt.
Als het dus maar aansluit bij je smaak, heeft muziek op die
manier effect bij het leren. Dat was dus de les achter de hype! Mozart is lichte klassieke muziek, niet iedereen houdt daarvan. Maar zelfs voor één en dezelfde persoon kan gelden dat het je soms aanspreekt, maar soms niet. In de ochtend, op een vrije dag, als ik lees: dan vind ik Mozart vaak prima. De keuze van de muziek luistert dus heel nauw. Bij dit in veel andere opzichten vergelijkbare stuk5 is het effect op mij bijvoorbeeld al heel anders. Dit is ook voor de ochtendmuziek voor mij, maar zet me aan tot actie, het geeft meer power.
Muziek beïnvloedt je stemming vaak onbewust
Het luisteren naar muziek brengt veel teweeg brengt in de hersenen. Welke muziek je graag hoort - of juist niet –is heel persoonlijk. Dat heeft veel te maken met je ervaringen. Met je persoonlijke database aan ervaringen gaan je hersenen steeds op zoek naar patronen in de muziek. Zo kan het gebeuren dat muziek je ergens aan doet denken, het roept misschien een bepaalde sfeer op, of voert je zelfs terug naar een concrete herinnering. Je hebt dat meestal niet door, het zijn onbewuste effecten.
Vanuit je persoonlijke levenservaring heb je ook een bepaalde verwachting over waar de muziek heengaat, of zou moeten gaan. Als die verwachting uitkomt, komt de neurotransmitter dopamine vrij als beloning. Dat geeft een prettig gevoel en een positieve stemming. Het fijnst is het nog als de muziek een voor jou prettige verassende wending krijgt die het zicht op de beloning verder vergroot. Zelfs verdrietige of melancholische muziek kan je stemming verbeteren. Je muziekvoorkeur is persoonlijk en verandert naarmate je ouder wordt. Sommige muziek vind je juist irritant, het is niet je stijl. Je verwacht er niets moois van. Je vindt het bijvoorbeeld vals, saai, te lawaaiig en het geeft je een gespannen of onveilig gevoel.
|
De kracht van emoties gebruiken Het is belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de emoties die muziek teweeg brengt, want een emotie kan afstoten of aantrekken. In het eerste geval kun je er van op aan dat je niet ‘in de stemming’ bent om wat nieuws te leren. Interessant is die andere kant: de aantrekking. Die maakt dat je verlangt naar meer: je wordt aandachtig en nieuwsgierig, je krijgt een ontspannen alertheid. Het is die aandacht die je wilt bereiken. Omdat je een beloning verwacht ga je extra goed luisteren en kijken. Die interesse helpt om nieuwe lesinhoud tot je te nemen. Muziek stimuleert zo het ‘leren met sfeer’. Stel dat je muziek wilt gebruiken in je les of training, dan is dat een hele kunst. Welke stemming of energie past bij de leersituatie? Welke muziek kun je dus gebruiken? Hoe houd je rekening met de moeilijkheidsgraad van de leerinhoud en met de verschillende persoonlijkheden van degenen die leren? Een tip: Lees het boek ‘The rock and roll classroom’ van Wood & Allen’. (Of blijf gewoon deze blogs volgen).
Welke muziek in de achtergrond? Ook hier zijn weer veel persoonlijke verschillen! Sommigen prefereren stilte, anderen muziek. De tabel hierboven (naar Wood en Allen, 2013) geeft een idee over hoe je muziek kunt gebruiken afhankelijk van de leersituatie6.In situaties waar het lawaaiig is, zeker wanneer stemmen in de achtergrond daar deel van uitmaken is het een voordeel dat muziek als ruisfilter werkt. |
 |
Wil je meer weten over hoe je het leren kunt muzikaliseren? Download mijn whitepaper!
__________________________________________________________________________________
Achtergrondinformatie en bronnen
Het net genoemde whitepaper ‘Hoe we het leren kunnen muzikaliseren – een integraal didactisch kader voor het gebruik van muziek tijdens training en les’ geeft aanvullende informatie over hoe je het leren kunt stimuleren door te luisteren naar muziek. Verder verwijs ik naar onderstaande bronnen, die corresponderen met de noten in de tekst.
[1] Rauscher, Frances H.; Shaw, Gordon L.; Ky, Katherine N. (1993). "Listening to Mozart enhances spatial-temporal reasoning: towards a neurophysiological basis". Neuroscience Letters. 185 (1): 44–47.
2 Het Mozart geluidsfragment vond ik 25 april 2019 op https://en.wikipedia.org/wiki/File:Mozart_K448.oggDit is op wikimedia commons gezet door twee vrienden die het overigewns prima vinden dat dit gedeeld wordt.
3"On the whole, there is little evidence left for a specific, performance-enhancing Mozart effect” zeggen Pietschnig J. en collega’s (2010) in Mozart effect-ShMozart effect: A Meta analysis Abstract toegankelijk via https://doi.org/10.1016/j.intell.2010.03.001
4 Dit citaat van Henk Jan Honing nam ik over van zijn college voor de universiteit van Nederland. https://universiteitvannederland.nl/college/word-je-slimmer-van-luisteren-naar-mozart/5 Het andere vergelijkbare geluidsfragment met meer ‘power’ is vond ik 25 april 2019 op https://en.wikipedia.org/wiki/File:Standing_in_Motion.ogg Het is een klein deel van "Acroyali/Standing in Motion" door Yanni (Track 5 van Live at the acropolis, © 1994 Private Music) Van deze compositie wordt wel gezegd dat het vergelijkbaar is met Mozart, qua tempo, structuur, melodie, harmonie en voorspelbaarheid. Om deze reden, geeft wikimedia aan, is het ‘fair’ om deze commerciële track als illustratie te gebruiken, temeer omdat het maar een kort fragment is van een ruim 8 minuten durend stuk, terwijl de opname kwaliteit minder is dan het originele stuk. Om dezelfde reden beschouw ik dit gebruik door mij als ‘fair use’. Mocht dat volgens de eigenaar niet zo zijn dan hoor ik dat graag van de eigenaar en haal ik het fragment er alsnog af.
6 Wood, W.W., en Allen, R. (2013) The Rock ‘n’ Roll Classroom SAGE Publications. Dit boek is een aanrader!
Reacties:
| Er zijn nog geen reacties op dit bericht geplaatst. |
Reageren: